Oh zilleri çıngırdat, zilleri çıngırdat
Yol boyunca çıngırdat
Sürmek ne kadar eğlenceli
Üstü açık bir atlı kar kızağında
Zilleri çıngırdat, zilleri çıngırdat
Yol boyunca çıngırdat
Jingle Bells, dünyanın en çok bilinen şarkılarından biridir.
Sözleri James Lord Pierpont (1822–1893) tarafından yazılıp bestelenmiş ve ilk olarak 1857 güzünde "One Horse Open Sleigh" (üstü açık atlı kar kızağı) adıyla yayınlanmıştır. Genelde bir Noel şarkısı olarak kullanılsa da, aslında Şükran Günü'nde söylenmek için yazılmıştır.
Dünyanın en ünlü Noel şarkısının hikayesinin Boston’da başlaması bir tesadüf olamaz. Boston’un kârlı kışları çok meşhurdur, uzundur, bitmek bilmez, bazen usandırır, bazen dinlendirir ama Boston’un kişi cetindir. Ben de toplam sekiz sene Boston’da yaşamış biri olarak, Boston’a eski kârlı memleketim diyebilirim ve de Boston’u çok severim.
Jingle Bells karlı bir kış günü Boston civarında yazılmış ve sonra dünya çapında ünlü olup günümüze kadar her dilde bilinen, söylenen bir şarkı olmuştur. Jingle Bells’in güfteci ve bestecisi Boston’lu James Lord Pierpont’dur. Şimdi hepberaber tarihte ufak bir yolculuk yapalım. Kârlı kış kizagina binip geyiklerin peşinden Boston’a gidelim.
James Lord Pierpont’un babası John Pierpont (1785–1866), Massachusetts eyaletinin Boston şehrinde Unitarian Kilisesinde papazdı. Mary Sheldon Lord ile evliydi (1762–1813), ve kendisi bu arada John Pierpont Morgan’in amcasidir. John Pierpont Morgan, daha sonraları çok başarılı bir şirket olarak hala günümüze kadar devam eden, J.P. Morgan & Şirketlerinin kurucusu, dünyaca ünlü bir finanscidir.
John ve Mary’nin altı çocukları vardı. Bunlardan birisi Zilleri Cingirdat şarkısının yaratıcısı James Lord Pierpont’dur. 25 Nisan 1822 – 5 Ağustos 1893 yılları arasında yaşamıştır.
Massachusetts eyaletinin Medford kasabasında, High Caddesinde yürürken su tabela ile karşılaşırsınız: Zilleri Cingirdat şarkısı burda yazılmıştır.
O zamanlar Medford’da o zamanki adıyla Salem Caddesinde üstü açık kar kizaklarinin yarışmaları yapılırdı. 19. Yüzyılda bu yarışlar halkın büyük eğlencelerinden biriydi. Şarkının ilhami da bu yarışlardan gelmiştir. Şarkı Medford’da bir barda bestelenmistir. O zaman yapılan yarışlardan bir görüntü:
James Lord Pierpont sık sık evini terk edip, o zamanlar çok popular olan Kalifornia’daki Gold Rush denilen altın arayışına gidiyordu. Bu uzun gidişlerinde de eşini ve üç çocuğunu babasına teslim ediyordu. Karısı vefat edince ikinci evliliğini yaptı ve ilk evliliğinden olan çocuklarını babası büyüttü. Bu arada James Lord Pierpont müzik besteciliginin yanında gençliğinde deniz kuvvetlerinde çalışmış, Kaliforniya’da altın ararken bir şirket kurmuş, ayrıca dükkânı yanana kadar fotoğrafçılık yapmıştır. Ikinci evliliğini Georgia Eyaletinin Savannah şehrinde yaptı ve evlendiği karısı belediye başkanının kızı idi. Daha sonra Pierpont şehrin müzik direktörü oldu. Ikinci eşinden de dört çocuğu olmuştur. Bunların içinde iki çocuğundan biri doctor öbürü yazar olmuştur. Bu gelişme sonrası kendi bestelediği Zilleri Cingirdat şarkısı Savannah’in Noel Şarkısı oldu.
1857’nin Ağustosunda Üstü Açık Bir Atlı Kar Kızağı isimli şarkısı Boston’da ilk defa yayınlandı. Ve ilk defa Savannah, Georgia’da Şükran Günü bir okuldaki bir konserde çalındı ve söylendi. Fakat bu zamanlar şarkının meşhur olduğu zamanlar değildir. Yıllar içerisinde şarkı yayılarak dünya çapında ünlü bir melodi haline gelmiştir.
Şarkı bestelendikten 115 yıl sonra, 1965’te, Zilleri Cingirdat şarkısı, Gemini misyonu ile uzaydan dünyaya yayını yapılan ilk şarkı olma özelliğindedir ayrıca.
Sıradan ve hayatında büyük iniş çıkışlar yaşayan bir müzisyenin, kârlı bir kış günü, kar kızakları yarışlarından esinlenip, Şükran Gününde söylenmek üzere bestelediği bir şarkının, yıllar sonra bütün dünyada en çok çalınan ve bilinen bir şarkı olacağını kim bilebilirdi? James Lord Pierpont, Florida eyaletinde, oğlunun evinde vefat etmiştir ve mezarı iç savaşta ölen kayınbiraderinin yanındadır. Çocukları yıllarca şarkının telif haklarının korunması için büyük çaba vermişlerdir.
Iyiki Dogdun
Gelelim ikinci dünyada en çok bilinen şarkının yani bir yaşgünü şarkısının hikayesine:
1998 Guiness Rekorlar kitabına göre, Iyiki Doğdun yani Happy Birthday şarkısı Ingilizce dilinde en çok söylenen şarkıdır. Şarkı en az 18 dile çevrilmiştir. Iyiki doğdun şarkısının melodisi original olarak “Hepinize Gunaydin” şarkısından gelmektedir. Hepinize Günaydın şarkısı 1893 yılında Amerikalı iki kızkardeş tarafından bestelenmistir (bu konuda karşıt görüşler olmasına rağmen su ana kadar en çok rağbet gören görüş budur.) Kızkardeşlerin ismi Patty Hill ve Mildred Hill’dir. Iki kızkardeş de hiç evlenmemislerdir. Bir üçüncü kizkardesleri daha bulunmaktadır. Babaları da bir müzik bestecisi idi.
Patty Hill, Kentucky eyaletinin Lousville kasabasında bir anaokulunda Müdürdü. Kızkardeşi Mildred da piyanist ve besteci idi. Her ikisi de çocuklara yeni öğrenme metodları yaratmakla ünlü idiler. Hepinize Günaydın şarkısını çocuklar tarafından kolay soylenebilsin diye bu iki kızkardeş tarafından bestelenmistir. Bu şarkıya Iyiki Doğdun liriklerinin tam olarak ne zaman katıldığı bilinmemekle beraber su anda bilinen şekli ile ilk defa söylenmesi 1912 olarak tarihe geçmiştir.
2016 yılına kadar şarkının telif haklarını Warner Chappell firması elinde tutuyordu. 2016 yılında şarkının telif hakları kaldırılarak şarkı halka ait hale getirilmiştir. Daha önce bu konuda firmalar tarafından açılan davalar da $14 milyon dolar ödenmek sureti ile kapatılmıştır.
Bu seferki yazımda biraz tarihe yolculuk ettik. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Soru, yorum ve önerilerinizi iletmeyi unutmayın. Sirketlerinize eleman buluyoruz, kariyer arayislarinizda destek oluyor, insan kaynakları ve iş danışmanlığı yapıyoruz, Turkiye’den Amerika’ya gelmek isteyen yatırımcılara yardımcı olmaya çalışıyoruz.
Bol müzikli günler. Müzik ruhun gıdasıdır.
Esra Öziskender
Şirket Kurucusu / Danışman / Gazeteci – yazar / Şair
HRLink Consulting, Inc.
http://hrlinkconsulting.wixsite.com/hrlink
hrlink.consulting@gmail.com
(845) 652-0694
Bizi takip edin:
https://www.facebook.com/HRLinkConsultingInc/
https://twitter.com/HRLinkConsultin
https://www.linkedin.com/in/hrlinkconsulting123
No comments:
Post a Comment