Kariyer Uzmanlari (Recruiter’lar) Nasil Calisir? Bolum I

Bana en cok gelen sorulardan biri de Kariyer Uzmanlarinin nasil calistigidir. Eger Kariyer Uzmanlarinin nasil calistigini bilirseniz is ararken onlarla daha iyi bir iletisime girebilir boylece de hem kendinizin hem de Kariyer Uzmaninin is arama surecinde vakit kaybetmemesini ve sizinle daha etkin bir sekilde calismasini saglamis olursunuz.

Kariyer Uzmani Kimdir?

Organizasyonlara eleman bulmak gorevini ustlenen kisilere Recruiter – Kariyer Uzmani ya da Ise Alma Elemani diyoruz. Kariyer Uzmani sadece sirketlere eleman bulmakla kalmaz adaylara kariyer planlamalarinda da yardimci olur ve yon gosterir, bir nevi kariyer koclugu yapar. Ayni sekilde sirketlere de acik pozisyonlarin degerlendirilip piyasa kosullarina gore sekillendirilmesinde yardimci olurlar. Kariyer Uzmanlari eleman arayan kuruluslarla is arayan adaylar arasinda bir nevi kopru gorevini ustlenirler. Bu nedenle tum surec icerisinde cok dikkatli davranmalari, hem sirkete hem de adaylara karsi sosyal ve yasal sorumluluklari oldugunu unutmamalari gerekir. Sirkete uygun adaylari bulmaya calisirken ayni zamanda adil bir sekilde hem sirketin, hem de adaylarin cikarlarini korumak gorevini de ustlenmislerdir.

Sirketler, Kariyer Uzmanlari ile ihtiyaclari olan elemanlarin birebir nitelikte olanlarinin bulunmasi icin calisirlar. Kariyer Uzmanlari sirketin direkt elemani olabilecekleri gibi sozlesmeli ve komisyon bazli da calisabilirler. Bu konuda cok cesitli calisma sekilleri olmakla beraber hedef, ihtiyac olan elemanlarin belirlenen sure icerisinde ise alinmasi, bu ise alma islemi sonucunda hem kurulusun, hem de adayin bu anlasmadan %100 tatmin olmasi, ise alinan kisinin belirli sureler icerisinde isten cikarilmasi veya cikmasi durumunda yerine yenisinin bulunmasidir (genelde 30 veya 60 gun icerisinde.)

Sirketler neden Kariyer Uzmanlari ile calisir?

Bunun cok cesitli sebepleri vardir ama en onemlisi isi o isin uzmanina delege etme istegidir. Boylece kendileri insan kaynaklarinin ve yonetimin baska alanlarina odaklanabilirler. Kariyer Uzmanlari adaylara daha hizli ve etkin bir sekilde ulasabilirler, kendi aday bilgi bankalari ve iletisim aglari daha genistir, is bulma piyasasini yakindan takip ederler, mulakat teknikleri konusunda daha uzman, tecrubeli ve bilgilidirler, piyasadaki benzer islerin piyasa kosullarini daha yakindan takip ederler ve ise alma sureci icerisindeki yasal sorumluluklarin daha fazla bilincindedirler bu nedenle sirketleri yasal acidan zor duruma sokma olasiliklari cok dusuktur. Dolayisiyla tum eleman bulma ve ise alma surecini cok daha hizli ve etkin bir sekilde tamamlayabilirler.

Kariyer Uzmanlarinin gecmis is tecrubeleri cok farklilik gosterebilir. Buyuk bir kismi insan kaynaklarindan gelmis olmakla birlikte satis becerileri nedeniyle ise alinan da bircok Kariyer Uzmani vardir. Bazi araci kuruluslar Kariyer Uzmanlarini spesifik alanlarda cok tecrubeli olduklari icin ise alir ve onlara nasil ise eleman alinacagini ogretirler. Bu tip Kariyer Uzmanlari kendi gecmisteki uzmanlik alanlarina hakim olduklarindan adayin aslinda belli bir alanda gercekten yetkin olup olmadigini rahatlikla soyleme avantajina sahiptirler. Ornegin Finans alanindan gelmis cok sayida Kariyer Uzmani vardir. Bir zamanlar cesitli Finans firmalarinda muhtelif gorevlerde calistiktan sonra kariyerlerinin herhangi bir doneminde herhangi bir nedenle Ise Alma is piyasasina atilan bu Kariyer Uzmanlari Finans alanindaki adaylarla gorusurken onlarla daha rahat iletisime gecebilirler.

Ancak belli bir sektorde tecrubeli olmak veya o sektoru cok iyi biliyor olmak Kariyer Uzmani olmak icin mutlaka gerekli bir kosul degildir. Sonucta aranan kriterler ise alacak olan firmanin ise alma yetkilisi tarafindan Kariyer Uzmanlarina verildiginden kendilerini yetistirmeleri ve yapacaklari bir piyasa arastirmasi ile o alandaki kritik noktalari bulmalari cok da zor degildir. Onemli olan ana hatlari cizilmis bir is tanimi cercevesinde nitelikleri tanimlanan potansiyel adaylara degisik yontemlerle ulasabilmektir. Kariyer Uzmani her zaman adayi bulan, ilk gorusmeyi yapan ve adayi ise alacak olan kurulusa sunan kisidir ancak karar verme mekanizmasi degildir. Ise alma kararini her zaman kurulusun bu konudaki yetkili kisisi verir, bu surecte Kariyer Uzmanina da danisir. Ise almaya karar veren kisi olmadigindan Kariyer Uzmani’ndan o sektor hakkinda uzman olmasi beklenmez. Genel hatlariyla anlayabilmek ve bu cercevedeki adaylara ulasip, adaylarin niteliklerini iyi degerlendirebilmek, o sektorde uzman olmaktan daha cok onem tasir.

Iyi bir iletisim yetenegi, empati yetenegi, kaynaklara ulasmadaki etkinlik ve hizlilik, iyi bir gozlemleme yetenegi, insanlardaki potansiyel yetkinlikleri ve gelistirilmesi gereken alanlari gorup anlayabilmek, is arayanlara yol gosterebilmek, kocluk (coaching) yapabilme ozelligine sahip olmak, insan kaynaklari alaninda tecrubesi olmasa bile bilgili olabilmek, bu konudaki yasa, kural ve kanunlari bilmek iyi bir Kariyer Uzmani olmanin sartlaridir.


Kariyer Uzmanlari Nasil Calisir?

1) Acik Pozisyonu ve Aday Profilini Anlama:

Kariyer Uzmanlari kendilerine bir acik pozisyon geldiginde once ise alacak yetkili ile yuzyuze veya telefonla bir gorusme yaparak isi iyice anlamaya ve ideal aday profilini cikarmaya calisir, eger daha once calismadiklari bir sektorde eleman araniyorsa, o sektorle ilgili guncel bilgilere ulasmaya calisirlar.

Kariyer Uzmani acik pozisyonu once ozumser ve sirket icerisindeki konumunu, sirket icerisinde gelecekteki potansiyel gelisimini, pozisyonun rapor ettigi birimleri, pozisyona rapor eden birimlerin olup olmadigini arastirir. Bu baglamda “Hiring Manager” dedigimiz ise alacak olan yonetici ile yakin bir isbirligine girmek cok onemlidir. Ilk etapta Kariyer Uzmani isi ve potansiyel aday profilini anlamasina yardim edecek bircok soru yoneltir. Bunlardan birkacini soyle siralayabiliriz:

• Bir gorevin is tanimi nedir?
• Bu pozisyon yeni mi acildi yoksa daha once var miydi?
• Eger daha once var idiyse, bu gorevde calisan personel su anda ne yapiyor? Is akdi mi sona erdi yoksa baska bir bolume mi transfer oldu?
• Bu gorevin sirket icerisindeki hiyerarsik konumu nedir? Kimlere rapor eder ve kimler ona bagli calisir?
• Bu pozisyona atanacak kisinin sirket icerisindeki kariyer yolu nedir? Hangi gorevlere ilerleyebilir? Yukselme olanaklari nelerdir?
• Pozisyonun ucret ve diger sosyal haklari nelerdir? Bu haklarin iyilestirilme olanaklari nelerdir?
• Sirketin genel ucret politikasi nedir? Performansa dayali ucret artisi var midir? Kardan pay alma, hisse senedi gibi ucretlendirmeyle ilgili ek haklar mevcut mudur?
• Bu gorevdeki bir kisi icin ilerde olasi egitim olanaklari nelerdir?
• Bu gorev icin ideal aday profili nedir?

Bu ve bunun gibi bircok soru ile Kariyer Uzmani hem pozisyonu hem de aday profilini iyice anlamaya calisir. Amac isi potansiyel adaylara mumkun oldugunca iyi, dogru ve duzgun bir sekilde tanitarak dogru adaya ulasabilmektir. Isin adaya yanlis anlatilmasi, adaylarin beklentilerini yanlis yonlendirecegi gibi, asil o ise uygun olan adayin bulunmasini da zorlastirir.

2) Anahtar Kelimeler:

Bu on arastirmalarin sonucunda “key words” dedigimiz anahtar kelimelere ulasilir. Artik Kariyer Uzmani ozgecmisleri elerken ilk etapta bu anahtar kelimeleri kullanacaktir.

Sunu da soyleyelim bir kariyer uzmani ozgecmislere oncelikle elemek icin bakar. Hele acik olan ise cok fazla basvuru varsa (ozellikle issizligin yogun oldugu zamanlarda.) Yani acik pozisyona uymayan noktalari bulmak icin bakar. Kariyer Uzmani ilk etapta bir resumeye uc saniye ayirir. Ozgecmis yazarken bu uc saniye kuralini unutmamak gerekir. Eger ozgecmis bu uc saniye kuralini gecip hala Kariyer Uzmaninin elinde duruyorsa o zaman ise uygun olma ihtimali yuksek bir ozgecmistir. Cok buyuk uluslararasi bir ilac firmasina her ay 1500 adet satis elemani basvurusu geldigini duymustum. Bir Kariyer Uzmaninin bu 1500 ozgecmisi tek tek okuyarak degerlendirmesi pratikte imkansizdir. Degerlendirmeye kalksa bile cok uzun zaman alir ve efektif olmaz. O nedenle oncelikle belirlenen cesitli yontemlerle hangi kriterlere gore eleme yapilacagina karar verilir. Bu once anahtar kelimeler olabilecegi gibi lokasyon, egitim, daha once calisilan sirketler vb de olabilir.

Bazen de bu elemelerin bircogunu bilgisayarlara kurulan bir sistemle sirketlerin kendileri de yaparlar. Bir is bulma sitesine girdiginizde belli bir ise basvurdugunuz zaman sistem sizin ozgecmisinizi ilgili firmaya aktarirken zaten onceden belirlenen eleme yontemlerini de uygulayabilir boylece sadece sirketin ozgecmiste olmasini istedigi ozellikleri uzerinde tasiyan ozgecmisler sirkette ilgili yetkililerin eline ulasir.

3) Lokasyon:

Anahtar kelimelerin yaninda lokasyon cok onemlidir. Eger isveren belli bir alanda yasayan adaylarla gorusme yapmak istiyorsa o zaman Kariyer Uzmaninin ilk bakacagi seylerden biri adayin ikamet adresidir.

Bazi istisnai durumlarda eger az bulunan bir takim ozellikler araniyorsa ve de bu ozellikler o adayda varsa ama lokasyon olarak istenilen tanima uymuyorsa o zaman Kariyer Uzmani gene de bu ozgecmisi ilgili yoneticiye bir tavsiye olarak sunabilir. Cok ender durumlarda sirketler baska uzak bir bolgeden eleman getirmeyi veya elemanin kendisinin tasinma masraflarini ustlenerek calismaya baslamasini kabul ediyorlar. Eger sirket sadece lokal adaylarla gorusme yapmak istedigini belirtmisse genelde istenilen mesafe en fazla 45 dakika - bir saat uzaklikta oturan adaylardir.

Anahtar kelimeler ve lokasyona genelde beraber bakilir ama eger lokasyon cok onemli ise, ozgecmise hic bakilmadan sadece lokasyon bakimindan elenen ozgecmisler de vardir. Ozellikle hizmet sektorunde bazi gorevlerde acil durumlarda cagirilabilme ozelligi nedeniyle adayin ikamet ettigi yerin sirket merkezine uzakligi onem tasiyacagi icin, ise birebir uysa da eger uzak mesafede oturuyorsa ideal aday olarak secilemeyebilir.

Uc saniye icinde anahtar kelimeler acisindan ve ikamet acisindan on elemeyi gecen ozgecmislere bu sefer daha dikkatli olarak ikinci kez bakilir.

4) Deneyim ve Egitim:

Anahtar kelimeler ve lokasyon olarak ilk elemeyi gecen ozgecmisleri ikinci kez gozden gecirmede adayin egitim ve is deneyimlerine kisaca balkilarak genel olarak nasil bir gelisim tablosu cizdigi hakkinda bir yargiya varilmaya calisilir.

Egitimi aranan niteliklere uygun mu? Is deneyimi yukselen bir tablo ciziyor mu? Kac tane is degistirmis? Is degistirme konusunda “azi karar cogu zarar” anlayisinin hakim oldugunu soyleyebiliriz. Cok fazla is degistirmis olmak is arayan bir aday acisindan olumsuz bir ozelliktir. Her ne kadar adayin anlamli ve mantikli aciklamalari olsa da istikrarsizligi gosterir ancak basarisizlik olarak algilanmaz. Isverenler ise alip egitim verecekleri elemanlarin kalici olacaklarini varsayarak onlari ise alirlar. Her iki yilda bir is degistiren birisi bu acindan isverene guven vermeyecektir.

Eger lokasyon uygunsa, anahtar kelimeler varsa, egitim uygunsa ve is deneyimi istikrarli bir yol izliyorsa bu sefer ozgecmis daha detayli olarak incelenerek daha onceki islerindeki deneyimlerine, sorumluluklarina, basarilarina ve aldigi sertifika, odul gibi ozelliklerine bakilir. Butun bunlarin sonucu isi basariyla yapabilecegine kanaat getiriliyorsa aday telefonla aranir.

5) Adayi Aramaya Karar Verme:

Is arayan bir aday olarak bir Kariyer Uzmani tarafindan telefonla arandiginiz anda ozgecmisin gorevi bitmistir. Cunku ozgecmis sizi isverene tanitan bir aractir. Sizi ise sokmaz. Ilgi uyandirip telefon edilmesini saglayan bir ozgecmis basarili bir ozgecmistir. Sizi ise sokacak olan mulakatlardaki basariniz, performansiniz ve ise ne kadar uygun bir aday oldugunuzu kanitlamanizla orantilidir.

Bir sonraki yazimizda gene bu konuya devam edecegiz. Orneklerle konulari daha acip, adayi aramaya karar verdikten sonraki asamalara deginip tum asamalarin detaylarina inecegiz.

Sorularinizi, dusunce ve yorumlarinizi, deneyimlerinizi iletmeyi unutmayin. Katkilarinizi bekliyoruz.

Basarili haftalar,
Esra Oziskender
esra@hrlinkconsulting.com