Kriz Zamanlarinda Issiz Kalirsaniz Ne Yapmaniz Lazim?

Bildiginiz gibi dunyamiz su anda buyuk global bir sosyo-ekonomik krizin esiginde. Hergun etrafimizda birkac kisinin isten cikarildigini, ulke genelikde de isyerlerinin buyuk bir istihdam azaltmasina gittigini duyuyoruz. Bu haftaki konumuzu gelen sorular dogrultusunda issiz kalinmasi durumunda ne yapmak gerektigine ayirdik.

Eger isinizi yeni kaybettiyseniz hizli bir sekilde vereceginiz kararlar sizin finansal acidan ayakta kalmaniza yardimci olacaktir.

Eger biraz ne yapacaginizi dusunmeye ihtiyaciniz varsa kendinize bir iki hafta sure verin fakat bu sureyi fazla da uzatmadan bir aksiyon plani alin ve uygulamaya baslayin.

Asagida issiz kalinmasi durumunda yapilmasi gerekenlerle ilgili tavsiyelerimizi bulabilirsiniz:

- Basinizi Dik Tutun: Tabiri caizse moralinizi yuksek tutmak, enerji seviyenizi dusurmemek ve gercekci bir sekilde optimistik olmak, onunuzdeki kariyer yonunuzu bulmaniza ve gelistirmenize son derece yardimci olacaktir. Almak istediginiz destegi en yakinlarinizdan almaniz mumkun olmayabilir. Esiniz, dostunuz da bu siralar nasil bu krizde ayakta duracaklarini dusunmekle mesgul olabilir. En iyisi bu isin uzmanlarindan destek almaktir. Bu herhangi bir danismanlik firmasi olabilecegi gibi internette bulacaginiz siteler de olabilir. Issiz insanlarin biraraya gelerek sorunlarini tartistiklari panelleri, gruplari bulabileceginiz gibi, kendi destek grubunuzu kendiniz de yaratabilirsiniz.

- Is Arama Plani Yapin: Is gorusmeniz olmasa bile gune hazirlikli ve zinde baslayin. Erken kalkin, dusunuzu alin, guzel kiyafetlerinizi giyin ve o gunku planinizi uygulayin. Sizin randevunuz olmasa bile siz gene de hafta sonundan bir sonraki hafta yapacaklarinizi planlayin. Ise gitmeseniz bile ise gidecekmissiniz gibi gune hazirlikli baslamak sizi zinde ve aktif kilacaktir. Fazla televizyon basinda oturmayin, bilgisayar basinda gereksiz vakit harcamayin, yani evde olsaniz bile calisiyormus gibi gununuzu planlayin. Aksi takdirde bosa gececek olan her dakikaniz ileride sizing aleyhinize isleyecektir ve evdeyken vakti bosa gecirmek de cok kolaydir. Bu tuzaga dusmeyin. Eger evdeyken kendinizi disiplin etmede zorlaniyorsaniz, giyinip, hazirlanip bir kutuphaneye veya laptop’unuzu alip bir café’ye giderek de kendinize bir is arama duzeni olusturabilirsiniz. Is basvurulari ile ilgili bir hedef belirleyin ve bu hedefe mumkun oldugunca yaklasmaya calisin. Mesela gunde en az 10 telefon gorusmesi yapicam ve en az 5 is basvurusunda bulunucam gibi.

Hangi sektorlere ve hangi alanlara yogunlasarak is arayacaginizin planini yapin. Bu konuda kendinizi yetersiz goruyorsaniz uzmanlardan destek alin. Bu gibi hizmetlerin bedeli cok pahali degildir ve her zaman karsiligini alirsiniz. Eger kariyer degistirmeyi dusunuyorsaniz, degistirmek istediginiz alanla ilgili mumkun oldugu kadar cok bilgi edinmeye calisin. Ilgilendiginiz alanlarda bedava seminer ve konferanslar varsa onlara katilmaya calisin. Resume (CV)’nizi gozden gecirerek guncel olmasina dikkat edin. Hedefe yonelik CV yazma konusunda bu isi bilen arkadaslariniza veya uzmanlara danisin.

- Uzmanlik Alaninizla Ilgili Guncel Kalin: Her ne kadar calismiyor olsaniz da omur boyu issiz kalacaginizi dusunemezsiniz. Elbetteki er veya gec (tercihen en kisa zamanda) bir is bulacaksiniz. O nedenle sanki isinize hic ara vermemis gibi alaninizdaki yenilikleri takip edin. Bu sizi hem guncel kilacak hem de gittiginiz is gorusmelerinde buyuk avantaj saglayacaktir.

- Ulasilabilir Olun: Is ve ozel hayatinizdaki kontaktlariniz sizin sadece is adresinizi biliyor olabilir. Hic vakit kaybetmeden butun networkunuze size en kolay ulasabilecekleri iletisim bilgilerinizi verin. Isinizi kaybettiginizi ve su anda is aradiginizi soylemekten cekinmeyin. Kimden nasil bir yardim gelecegini hic bilemezsiniz. Hem bu devirde kimin ne zaman issiz kalacagi da belli olmuyor o nedenle issiz oldugunuzu soylemenin sizin icin baskalarinin gozunde yetersiz gosterecek bir olgu oldugu fikrini aklinizdan cikarin (eger boyle dusunenlerdenseniz.)

- Saglik Sigortanizi Ihmal Etmeyin: Eger saglik sigortanizi eski isyeriniz sagliyor idiyse, COBRA adi altinda isinizi kaybettiginiz tarihten itibaren 60 gun icerisinde bu sefer priminizin tamamini siz odemeniz kaydiyla 18 ay boyunca tekrar devam ettirebilirsiniz ancak genelde bu cok pahaliya mal olabiliyor primin tamami calisan tarafindan odenecegi icin. Internette daha ucuz saglik sigortasi yollarini arastirin, eger sigortaya gucunuz yetmezse saglik indirim planlarini deneyin.

Devletin sagladigi indirimli veya bedava saglik hizmetlerini de arastirip bunlara basvurabilirsiniz. Herhangi bir buyuk hastanenin Finansal Yardim servisi bu konuda size yol gosterebilecegi gibi direkt olarak bagli oldugunuz eyaletin web sitesinden de ilgili bolumu arayip bilgi alabilirsiniz.

- Issizlik Sigortasina Basvurun: Issizlik sigortasina basvurmus olmak bazilarinin endiselendigi gibi sizin kredi skorunuzu etkilemez. Ne kadar erken basvurursaniz ilk issizlik sigortasi cekinizi o kadar erken alirsiniz. Issizlik sigortasi genel olarak 26 hafta devam eder ama cogu zaman eyaletlerin cikardigi ozel genelgelere gore bu durum 13 ila 20 hafta daha uzatilabilir.

Genellikle haftalik olarak alacaginiz issizlik sigortasi cekleri muhtemelen sizin kaybettiginiz maasinizin yerine gecmeyecektir. Ulusal ortalama issizlik sigortasi ceki haftalik $270 civarindadir. Maximum alacaginiz miktar da bulundugunuz eyalete gore degisir. Bu da genel olarak $500 - $200 arasinda haftalik bir miktardir.

Genel olarak issizlik sigortasi kendi istegi veya hatasi disinda isini kaybeden calisanlar icindir. Eger sirkete maddi veya manevi olarak verdiginiz bir zarardan dolayi isten cikarildiysaniz ya da kendi isteginizle istifa ettiyseniz issizlik sigortasi almanizin onaylanma sansi dusuktur. Ama siz sartlar oyle olsa dahi isten cikarilma sebebinizle ilgili suphe uyandiracak bir durum varsa ve sebep kesin degilse o zaman bir sansinizi deneyip gene de issizlik sigortasina basvurabilirsiniz. Nasilsa ilgili merciler durumu detayli olarak inceleyip lehte veya aleyhte bir karar vereceklerdir. Aleyhte karar vermelerinin de size hicbir sakincasi yoktur. Karara karsi itiraz hakkiniz da her zaman mevcuttur.

- Harcamalarinizi Takip Edin: Artik istediginiz gibi para harcama luksune sahip degilsiniz. Harcadiginiz her kurusun hesabini yapin. En azindan yeni bir is bulana kadar. Eger paranizi nereye harcadiginizi cok iyi bilirseniz, nerden tasarruf edeceginize de daha kolay karar verirsiniz.

- Onceliklerinizi Siralayin: Faturalarinizi oncelik sirasina gore siralayin. Listenin en altindakileri elemeniz daha kolay olur. Ayrica buyuk miktarda paranin en cok gittigi yerlerden harcamalari kisarak da buyuk bir tasarruf saglayabilirsiniz, bunlarin arasinda mutfak alisverisi, disarda yemek yeme, elektrik, telefon vb. faturalari ve ulasim, seyahat gibi harcamalari sayabiliriz.

- Nakit Paranizi Elinizde Tutun: Issizlik zamanlarinda nakit para altin degerindedir. Yaptiginiz butun ekstra borc odemelerinden vazgecin. Mesela okul kredisi borcunuzu veya ev kredinizi arada bir ekstra para yatirarak bitirmeye calisiyorsaniz bundan vazgecin ve sadece minimum odemeniz gerekeni odeyin ki elinizde nakit para kalsin. Kredi karti sirketleri ile borclariniz uzerine faizi dusurmek icin pazarlik edin. Bircok sabit giderler icin (elektrik, telefon vb.) firmalar dusuk gelirliler icin indirimli oranlar sunmaktadirlar. Kendi elektrik, su vb firmanizin web sitesine girerek bu konuda daha detayli bilgi alabilirsiniz.

- Emeklilik Sigortaniza Dokunmamaya Calisin: Kredi kartlarini odemek icin emeklilik sigortasina dokunmak iyi bir fikir degildir. Uzun vadede kayiplariniz ve vergi dezavantajlariniz cok fazla olacaktir. Boyle bir karar vermeden once mutlaka iyi bir finansal danismana danismanizi tavsiye ederiz.

- Nakit Para Saglama Yollarina Bakin: Mesela garaj satisi duzenleyebilir, boylece hem elinizdeki fazlalik esyalardan kurtulur, hem de biraz nakit para elde edebilirsiniz. Eger imkaniniz varsa evinizin bir odasini kiralamayi deneyin. Butun mal varliginizi gozden gecirip icinde size para kazandiracak birsey olup olmadigina bakin. Is aramadiginiz zamanlarda yapabileceginiz ve size kisa yoldan nakit getirecek isleri gozden gecirin; bebek bakiciligi, garsonluk, tezgahtarlik vb. Bu tip isler hem sizi faal kilacak hem de is ararken ek bir gelir saglayacaktir.

- Kotu Senaryo Plani Yapin: Eger gercekten cok zor duruma duserseniz (insallah boyle birsey olmaz tabi) bir acil durum plani yapmanizda fayda vardir. Yiyecek bankalari, yiyecek biletleri, cocuklar icin yiyecek yardimi gibi destekler her eyalette mevcuttur., Bunlara nasil ulasacaginizi dikkatlice ve onceden bagli oldugunuz eyaletin web sayfasindan arastirin.

- Gonullu Isler Yapin: Gonullu isler size para kazandirmaz belki ama cevre kazandirir. Mesela bir hastanede Medikal Asistanlik isi ariyorsaniz, ayni hastanede gonullu calisarak size is basvurusu yapmanizda ve hatta referans vermekte yardimci olacak bircok kisiyle tanismis olursunuz. Gonullu isler sizi faal ve sosyal kilarak issizligin verdigi boslugu dolduracakltir. Ayrica tecrube her zaman tecrubedir. Gonullu bir isi de rahatlikla resumenize (CV’nize) koyabilirsiniz.

Sorularinizi bize iletmeye devam edin. Iyi haftalar.
Esra Oziskender
esra@hrlinkconsulting.com